موکوسل دهان: توده خوش خیمی که دردسر ساز می شود!

تا به حال تورم های کوچک و نرمی در دهان خود مشاهده کرده اید که به سرعت ظاهر و ناپدید می شوند؟ این توده های خوش خیم که موکوسل نامیده می شوند، می توانند در هر نقطه از دهان از جمله لب، گونه، زبان و کف دهان ایجاد شوند. اگرچه موکوسل ها به طور کلی خطرناک نیستند، اما می توانند دردناک و آزاردهنده باشند.

در این مقاله از مجله کرج دنتیستس، به بررسی موکوسل دهان، علل ایجاد آن، علائم و راه های درمان قطعی آن می پردازیم. با مطالعه این مقاله، اطلاعات کاملی در مورد موکوسل دهان و راه های درمان آن به دست خواهید آورد. همین حالا مطالعه این مقاله را آغاز کنید و از شر موکوسل های دهان خلاص شوید!

موکوسل دهان چیست؟

در پاسخ به سوال موکوسل چیست؟ باید بگوییم که موکوسل دهان که به نام کیست مخاطی نیز شناخته می شود، یک توده خوش خیم و کوچک است که در داخل دهان ایجاد می شود. این توده ها معمولاً به رنگ سفید یا شفاف هستند و می توانند در هر نقطه از دهان از جمله لب، گونه، زبان و کف دهان ایجاد شوند. موکوسل ها به طور کلی دردناک نیستند، اما در برخی موارد می توانند به دلیل ساییده شدن با دندان ها یا غذا، دردناک و آزاردهنده شوند.

طبیعی است که کمی نگران باشید هنگامی که یک توده جدید روی بدن شما شکل می گیرد. اگر شما یا فرزندتان یک تورم نرم در دهانتان یا لبتان شکل گرفته است، ممکن است فقط یک موکوسل باشد. این عارضه در اصل یک کیست بی ضرر است.

👈بیش تر بخوانید: هفت علت زبان سبز

علل ایجاد موکوسل دهان

در مرکز موکوسل یک غده بزاقی کوچک قرار دارد ، که باعث بزاق دهان شماست . بزاق شما از طریق غدد بزاقی به داخل دهان انتقال می یابد. در این مشکل، یکی از این کانال ها می تواند آسیب دیده یا مسدود شود. این مشکل اغلب زمانی اتفاق می افتد که شما بارها و بارها لب یا گونه پایین خود را گاز میگیرید .

خوردن ضربه ای به صورت نیز میتواند باعث اختلال در این مجرا ها شود. به خاطر بیاورید که آیا در یک ماه اخیر ضربه ای به سر شما خورده است ؟ مثلا برخورد توپ بسکتبال ، شاید همین علت اصلی کیست شما باشد. اگر بپرسید که “چه اتفاقی میافتد اگر به این مجراها آسیبی وارد شود؟” باید گفت که آسیب به مجراها باعث ایجاد تورم میشود و در نهایت کیست مخاطی شکل میگیرد. همچنین اگر این مجرا ها توسط گرد و غبار هم مسدود شوند اتفاقی مشابه میافتد.

علل دقیق ایجاد موکوسل دهان به طور کامل شناخته نشده است، اما برخی از عوامل احتمالی که می توانند در ایجاد آن نقش داشته باشند عبارتند از:

• آسیب به غدد بزاقی: ضربه به دهان، مانند گاز گرفتن لب یا گونه، می تواند به غدد بزاقی آسیب برساند و منجر به نشت بزاق و ایجاد موکوسل شود.
• انسداد مجاری غدد بزاقی: انسداد مجاری غدد بزاقی می تواند باعث تجمع بزاق در غدد و ایجاد کیست مخاطی شود. این انسداد می تواند به دلیل عوامل مختلفی مانند عفونت، التهاب، یا تومور ایجاد شود.
• عفونت: عفونت های دهانی، مانند برفک دهان یا تبخال، می توانند منجر به التهاب غدد بزاقی و ایجاد کیست مخاطی شوند.
• مصرف برخی داروها: مصرف برخی داروها، مانند داروهای ضد بارداری خوراکی، داروهای ضد فشار خون و داروهای ضد افسردگی، می تواند خطر ابتلا به کیست مخاطی را افزایش دهد.
• نقص سیستم ایمنی: نقص سیستم ایمنی، مانند بیماری ایدز، می تواند خطر ابتلا به موکوسل را افزایش دهد.
• استرس: استرس می تواند خطر ابتلا به موکوسل را افزایش دهد.
• سیگار کشیدن: سیگار کشیدن می تواند خطر ابتلا به کیست مخاطی را افزایش دهد.
• رژیم غذایی نامناسب: رژیم غذایی نامناسب و کمبود ویتامین B12 می تواند خطر ابتلا به موکوسل را افزایش دهد.

در اکثر موارد، موکوسل ها به طور خود به خود و بدون نیاز به درمان در عرض چند هفته از بین می روند. با این حال، در برخی موارد ممکن است نیاز به درمان های مختلفی مانند تخلیه توده، لیزر درمانی و یا مصرف داروهای ضد التهابی باشد.

👈بیش تر بخوانید: خونریزی زبان نشانه چیست؟

علائم موکوسل دهان

موکوسل ها اغلب در داخل لب پایین شما، لثه ها، سقف دهان یا زیر زبان شما شکل میگیرد. کیست هایی که در کف دهان هستند، ranulas نامیده می شوند. این ها نادر هستند، اما به دلیل اینکه آنها بزرگتر هستند، می توانند مشکلات بیشتری در گفتار، جویدن و بلعیدن ایجاد کنند. با وجود این علائم زیبایی طرح لبخند نیز به خطر میافتد.

کیست مخاطی ممکن است دارای ویژگی های زیر باشد:

• متحرک و بدون درد است
• نرم، گرد، گنبد شکل
• سطح مرواریدی یا نیمه روشن یا رنگش مایل به قرمز باشد
• قطر 2 تا 10 میلیمتر داشته باشد

آیا با وجود موکوسل میتوان اصلاح طرح لبخند انجام داد؟

دندانپزشکان معمولا تا زمانی که متوجه مشکلات دهان و دندان شما شوند برخی پروسه های دندانپزشکی را در نظر نمیگیرند. برای مثال تا زمان برطرف شدن موکوسل محال است که عمل جراحی کاشت ایمپلنت دندان انجام داده شود زیرا احتمال شکست عمل را بالا میبرد.

به طور مشابه انجام پروسه های دندانپزشکی زیبایی مانند نصب ونیر دندان نیز به دلیل اینکه میتواند بدتر شود به تاخیر میافتد. نصب لمینت دندان، ونیر کامپوزیت و در کل کامپوزیت دندان حتما باید در شرایطی که مشکلات این چنینی وجود ندارد انجام گردد.

انواع موکوسل دهان

موکوسل ها بر اساس محل و نحوه ی ایجاد به انواع مختلفی تقسیم می شوند:

• موکوسل دهانی: این نوع کیست مخاطی شایع ترین نوع موکوسل است که در داخل دهان، روی لب، گونه، زبان و یا کف دهان ایجاد می شود.
• موکوسل لب: این نوع کیست مخاطی که به نام کیست لب نیز شناخته می شود، در لب ایجاد می شود و معمولاً در اثر ضربه یا گاز گرفتن لب ایجاد می شود.
• موکوسل رادیکولار: این نوع کیست مخاطی در اثر عفونت ریشه دندان ایجاد می شود.
• موکوسل اپیکالی: این نوع کیست مخاطی در اثر التهاب نوک ریشه دندان ایجاد می شود.
• موکوسل احتباسی: این نوع کیست مخاطی در اثر انسداد مجرای غدد بزاقی ایجاد می شود.
• موکوسل فوران دار: این نوع کیست مخاطی در اثر پارگی مجرای غدد بزاقی و نشت بزاق به بافت های اطراف ایجاد می شود.
• موکوسل عمیق: این نوع کیست مخاطی در زیر مخاط دهان ایجاد می شود.
• موکوسل سطحی: این نوع کیست مخاطی در سطح مخاط دهان ایجاد می شود.
• موکوسل نوزادان: این نوع کیست مخاطی در دهان نوزادان و شیرخواران ایجاد می شود و معمولاً در عرض چند هفته به طور خود به خود از بین می رود.
• موکوسل پیوژنیک: این نوع کیست مخاطی حاوی چرک است و در اثر عفونت ایجاد می شود.

نوع کیست مخاطی دهان بر اساس علائم، محل ایجاد و نحوه ی درمان آن تعیین می شود.

در اکثر موارد، موکوسل ها به طور خود به خود و بدون نیاز به درمان در عرض چند هفته از بین می روند. با این حال، در برخی موارد ممکن است نیاز به درمان های مختلفی مانند تخلیه توده، لیزر درمانی و یا مصرف داروهای ضد التهابی باشد.

همیشه قبل از شروع هر گونه درمان، با دندانپزشک خود مشورت کنید.

👈بیش تر بخوانید: آبسه دندان چیست؟

راه های درمان قطعی موکوسل دهان

موکوسل اغلب بدون درمان خوب می شود. اما گاهی اوقات درمان سرخود آنها را بزرگتر می کند سعی نکنید آنها را باز کنید یا خودتان آن را درمان کنید. پزشک متخصص کودکان، متخصص دندانپزشکی کودکان و متخصص دندانپزشکی بارداری خود را از وجود این عارضه باخبر سازید تا به  صورت اصولی به شما کمک کند تا این مشکل را برطرف کنید.

همانطور که گفته شد، در اکثر موارد کیست های مخاطی به طور خود به خود و بدون نیاز به درمان در عرض چند هفته از بین می روند. با این حال، در برخی موارد ممکن است موکوسل ها دردناک، آزاردهنده و یا عود کننده باشند. در این موارد، می توان از روش های مختلفی برای درمان قطعی موکوسل دهان استفاده کرد:

• تخلیه توده: در این روش، توده کیست مخاطی توسط دندانپزشک یا جراح دهان و دندان بریده و تخلیه می شود. این روش معمولاً برای موکوسل های بزرگ، دردناک و یا عود کننده استفاده می شود.
• لیزر درمانی: در این روش، از لیزر برای از بین بردن کیست مخاطی استفاده می شود. لیزر درمانی روشی سریع، بدون درد و خونریزی است که می تواند برای موکوسل های کوچک و بزرگ استفاده شود.
• کرایوتراپی: در این روش، موکوسل با استفاده از نیتروژن مایع فریز می شود. کرایوتراپی روشی سریع و بدون درد است که می تواند برای کیست های مخاطی کوچک و بزرگ استفاده شود.
• داروهای ضد التهابی: داروهای ضد التهابی مانند ایبوپروفن به عنوان قرص موکوسل می توانند به کاهش درد و التهاب موکوسل کمک کنند.
• پمادهای موضعی: پمادهای موضعی مانند تریامسینولون استوناید می توانند به کاهش التهاب و درد کیست مخاطی کمک کنند.
• جراحی: در موارد نادر، ممکن است برای درمان کیست های مخاطی بزرگ و یا عود کننده نیاز به جراحی باشد.
• از بین بردن غده: پزشک یا دندانپزشک ممکن است از چاقوی جراحی یا لیزر استفاده کند . بی حسی محلی (موضعی) درد را از بین خواهد برد.
• ایجاد مجرای جدید: به این روش اصطلاحات marsupialization میگویند (به معنی ،تبدیل یک محوطه بسته به یک کیسه باز از طریق شکافتن و دوختن لبه‌های دیواره آن به لبه‌های رحم ). این تکنیک به شکل جدید کانال کمک می کند و به بزاق کمک می کند تا از غده بزاق خارج شود در اصل این عمل بهتر از خارج کردن غده است زیرا برداشتن ساختارهای طبیعی میتواند عملکرد داخل دهان را با مشکل مواجه کند اما بازسازی یا ایجاد مجرای جدید پروسه بهتری است.
• سایر درمان ها: انواع دیگر درمان که ممکن است موجب جلوگیری از نیاز به عمل جراحی شوند شامل تزریق استروئید و داروهایی است که به سطح کیست مخاطی اعمال می شوند.