آبسه دندان چیست؟ علائم، علل و راه های درمان آن

برآمدگی هایی که بر روی لثه و یا اطراف دندان شکل می گیرند و به صورت یک کیسه پر از چرک هستند. این کیسه چرکی به صورت کلی عفونی است. دندان درد، یکی از ناخوشایندترین تجربه هایی است که هر فردی می تواند در طول زندگی خود تجربه کند. اما این درد زمانی طاقت فرسا می شود که با تورم و عفونت همراه شود و به اصطلاح، آبسه دندان رخ دهد.

در این مقاله از مجله کرج دنتیستس ، علاوه بر ارائه اطلاعات دقیق و علمی، به نکات کاربردی و تجارب مفید در زمینه درمان و پیشگیری از آبسه دندان نیز اشاره خواهیم کرد. با مطالعه این مقاله، می توانید اطلاعات کاملی در مورد راه های درمان آبسه دهان، درمان خانگی آبسه دندان و روش درمان آبسه دندان کودکان به دست آورید و برای درمان آن بهترین تصمیم را اتخاذ کنید.

آبسه دندان چیست؟

آبسه دندان، توده ای متورم و پر از چرک است که در اثر عفونت باکتریایی در دهان و دندان ایجاد می شود. این عفونت می تواند در ریشه دندان (آبسه پری آپیکال) یا در لثه (آبسه پریودنتال) به وجود آید. طبق تحقیقات انجام شده به این نتیجه رسیده ایم که اصلی ترین دلیل به وجود آمدن ساختارهای چرکی در دهان، فعالیت های باکتری های مضر داخل دهان است. عدم رسیدگی به دندان پوسیده باعث رسیدن عفونت به ریشه دندان می شود. این عفونت در نهایت باعث ایجاد آبسه خواهد شد. آبسه دندان به انگلیسی Tooth abscess است و عبارت است از توده ی عفونی و چرکی در اطراف ریشه ی دندان. این مشکل باید حتماً توسط متخصص ریشه دندان و در اسرع وقت درمان شود. در غیر این صورت به تمامی صورت و گردن و در آخر به‌کل بدن سرایت خواهد کرد.

?بیشتر بخوانید: جرم گیری دندان به چه روشی انجام می شود؟

انواع آبسه دندان

این عارضه به طور کلی به 3 دسته تقسیم می شود. عبارت اند از:

آبسه لثه

آبسه لثه فقط بر روی بافت لثه های دهان ایجاد می شود . تاثیری بر روی دندان یا لیگامان پریودنتال نمی گذارد. آبسه لثه از شایع ترین روش های آبسه های دهانی است که خطری برای دندان ندارند. به طور کلی سه نوع آبسه دندان وجود دارد:

پریودنتال

آبسه پریودنتال در ناحیه بین دندان و لثه ایجاد می شود.علت آبسه دندان در این نوع این است که باکتری های موجود در پلاک دندان لثه ها را ممکن است آلوده کنند. در اثر این بیماری لثه ها ملتهب می شوند. لثه های آلوده می توانند بافت اطراف ریشه دندان را از پایه دندان جدا کنند. مصرف آنتی بیوتیک برای آبسه دندان در این نوع اشتباه است. شما باید صبر کنید تا آبسه درمان شود. زیرا ممکن است علائم آبسه را پنهان کند.

در برخی موارد افراد مبتلا به بیماری پریودنتال دچار این مشکل می شوند که در این صورت تخلیه آبسه بسیار کمک کننده خواهد بود اما پس از آن باید بیماری پریودنتال درمان شود.

آبسه پری اپیکال

زمانی که یک شخص دچار پوسیدگی دندان می شود، باکتری ها می توانند از طریق این پوسیدگی با حفره ایجاد شده در دندان وارد پالپ دندان شده و آن را عفونی کنند. به طور کلی این نوع آبسه در خمیر نرم دندان ایجاد می شود.

دلایل آبسه دندان

درون دندان برخلاف ظاهر سفت و نفوذناپذیر آن نرم و آسیب‌پذیر است و درصورتی‌که پوسیدگی از این ظاهر سفت‌وسخت عبور کند به نسوج نرم راه پیدا خواهد کرد. منشأ این عفونت عموماً باکتری است. برخی از دلایل ایجاد آبسه عبارت‌اند از:

1. بیماری لثه یا پریودنتال
2. عدم رعایت بهداشت دهان و دندان
3. مصرف بیش‌ازحد مواد قندی و نشاسته دار
4. سیستم ایمنی ضعیف
5. شکستگی دندان
6. پوسیدگی شدید دندان
7. ترک‌خوردگی دندان
8. روت کانال ناموفق
9. بیماری‌های استخوان فک

تمامی دلایل باعث ایجاد عفونت در ریشه ی دندان و در نهایت آبسه می شوند و هر آبسه به علت عفونت یک دندان ایجاد خواهد شد. افراد مبتلا به دیابت و افرادی که داروهای استروئیدی مصرف می کنند بیش تر از دیگران در معرض ابتلا به این عارضه قرار دارند.

علائم آبسه دندان

آبسه دندانی در برخی موارد دردناک است اما در برخی موارد فقط تورم و عفونت دارد. علائم عبارت اند از:

• درد شدید لثه
• درد شدید و ناگهانی دندان
• درد گوش، صورت، گردن و فک
• بدتر شدن درد در هنگام دراز کشیدن، جویدن، فشار و گرما
• طعم نامطبوع در دهان
• بوی بد دهان
• ورم لثه
• ورم اطراف دهان
• مشکل در بلعیدن
• مشکل در باز کردن کامل دهان
• تورم گونه
• تورم پایه دندان
• لثه قرمز و براق
• تغییر رنگ و لق شدن دندان
• ایجاد تب در موارد شدید
• تورم غدد لنفاوی گردن
• احساس درد در هنگام تنفس
• ایجاد جوش‌های بزرگ روی لثه
• بی‌خوابی

در برخی موارد هیچ گونه علائم ظاهری وجود ندارد و بیمار نمی تواند علت دندان درد را تشخیص دهد. بنابراین بهترین راه مراجعه به کلینیک دندانپزشکی و عکس برداری است. دندانپزشک با استفاده از عکس دندان وجود یا عدم وجود آبسه را تشخیص می دهد.

درمان فوری آبسه دندان

درد ناگهانی و ضربان دار، تورم صورت و لثه، طعم بد دهان، و تب، همگی از علائم ناخوشایند این عارضه هستند که نیاز به درمان فوری دارند. اگر با این علائم روبرو هستید، به تعویق نیندازید و به دنبال راه حل سریع باشید. مراحل درمان آبسه دندان به صورت زیر می باشند:

گام اول: مراجعه به دندانپزشک

در اولین قدم، به یک دندانپزشک مجرب مراجعه کنید. متخصص با معاینه دقیق، علت و محل آبسه را مشخص می کند و بهترین روش درمان را برای شما تجویز خواهد کرد.

گام دوم: تخلیه چرک

معمولاً تخلیه چرک آبسه، اولین اقدام برای درمان است. این کار می تواند به روش های مختلفی مانند جراحی یا آنتی بیوتیک انجام شود.

گام سوم: مراقبت های خانگی

برای درمان فوری آبسه دندان و ورم صورت در کنار درمان های دندانپزشکی، می توانید با روش های خانگی مانند کمپرس سرد، دهان شویه های ضدعفونی کننده و مسکن های بدون نسخه، درد و تورم را تا حدی تسکین دهید. استفاده از مسکن و قرص برای آبسه دندان مانند ایبوپروفن برای تسکین درد؛ در صورتی که به دلایل پزشکی قادر به مصرف این قرص نیستید می توانید از پاراستامول استفاده کنید. همچنین می توانید برای جویدن غذا از سمت دیگر دهان استفاده کنید. نوشیدنی‌ های گرم و سرد را حذف کنید و در ناحیه آسیب دیده از نخ دندان استفاده نکنید. همچنین مسواک نرم تهیه کرده و با احتیاط مسواک بزنید.

به خاطر داشته باشید

• درمان آبسه دندان را به تعویق نیندازید، زیرا عفونت می تواند به سایر قسمت های بدن سرایت کند.
• بهداشت دهان و دندان را به طور کامل رعایت کنید تا از بروز این عارضه در آینده جلوگیری کنید.
• برای انتخاب بهترین روش درمان، با دندانپزشک خود مشورت کنید.

با درمان فوری آبسه دندان، از درد طاقت فرسا رها شده و لبخندی دوباره به لبانتان هدیه دهید!

راه های پیشگیری از آبسه دندان

1. بهداشت دهان و دندان باید به طور کامل رعایت شود. استفاده منظم از دهان شویه، مسواک و نخ دندان از مهم ترین اقدامات به منظور پیشگیری از ایجاد عفونت هستند.
2. مصرف قند و شیرینی جات را به حداقل برسانید.
3. هر شش ماه به دندانپزشک ترمیم و زیبایی مراجعه کرده و دندان های پوسیده را درمان کنید.
4. از مصرف نوشابه جداً خودداری کنید. این نوشیدنی در بلند مدت باعث ایجاد لکه روی دندان ها می شود.
5. بلافاصله پس از آگاهی از لق بودن یا ترک خوردگی دندان آن را درمان کنید.

?بیشتر بخوانید: آیا لمینت دندان باعث پوسیدگی دندان می شود؟

درمان آبسه دندان

در صورت مشاهده ی علائم مربوط به آبسه باید در اسرع وقت به دندان پزشک مراجعه کنید. اولین گام کاهش شیوع بیش تر عفونت و تسکین علائم است. برخی روش های درمان آبسه دندان عبارت اند از:

برش

در صورتی که عفونت شروع شده باشد دندانپزشک به منظور تخلیه چرک حاوی باکتری ها برشی در لثه ایجاد می کند. در این روش به منظور کاهش درد از بی حسی موضعی استفاده می شود.

درمان آبسه پریودنتال

در این روش از طریق ایجاد سوراخ کوچکی در دندان، آبسه تخلیه شده و تمیز می شود. این روش به بهبود دندان و جلوگیری از شیوع عفونت کمک می کند. پس از آن از درمان روت کانال و پر کردن استفاده خواهد شد. فرد مبتلا به عفونت عودکننده مجبور به تغییر شکل بافت لثه ی خود خواهد بود. این کار از طریق جراحی انجام می شود و در صورت بازگشت عارضه پس از جراحی دندانپزشک مجبور به کشیدن دندان خواهد بود.

درمان آبسه پری اپیکال

در این روش از درمان کانال ریشه یا عصب کشی استفاده می شود. به منظور خارج کردن چرک، از مته برای سوراخ کردن دندان استفاده می شود و در نهایت هر نوع بافت آسیب دیده ای از پالپ دندان خارج خواهد شد.

برخی افراد که به طور مکرر دچار عفونت می شوند برای حذف و برداشتن بافت آسیب دیده نیاز به جراحی دارند.

کشیدن دندان

در صورتی که هیچ یک از روش های درمان پاسخگو نبوده و دندان قابل ترمیم نباشد دندانپزشک آن را کشیده و کورتاژ بافت نرم اپتیکال را پس از کشیدن دندان انجام می دهد.

درمان آبسه با عصب کشی دندان

عصب کشی می تواند به طور موثری آبسه دندان را درمان کند و از بروز عوارض جدی مانند عفونت گسترده، درد شدید و از دست دادن دندان جلوگیری کند. این روش درمانی معمولاً در مطب دندانپزشک و با استفاده از بی حسی موضعی انجام می شود.

درمان های خانگی آبسه دندان

اگرچه درمان قطعی آبسه فقط توسط دندانپزشک انجام می شود، اما راهکارهای خانگی می توانند به تسکین موقت درد و التهاب تا زمان مراجعه به دندانپزشک کمک کنند.

برخی از روش های رایج برای درمان خانگی آبسه دندان عبارتند از:

• آب نمک: شستشوی دهان با آب نمک ولرم، دو تا سه بار در روز، می تواند به ضدعفونی کردن محل عفونت و کاهش درد کمک کند.
• جوش شیرین: خمیر جوش شیرین و آب را روی دندان و لثه ملتهب قرار دهید و بعد از چند دقیقه با آب بشویید. این روش خاصیت ضدالتهابی و ضدباکتریایی دارد.
• روغن میخک: به دلیل خاصیت ضد درد و ضدعفونی کننده، می تواند به تسکین درد و التهاب کمک کند.
• کمپرس سرد: قرار دادن کمپرس سرد روی گونه، به مدت 10 تا 15 دقیقه، می تواند تورم و درد را کاهش دهد.
• سیر: به دلیل خاصیت آنتی بیوتیکی، می تواند به مبارزه با عفونت کمک کند.